MEER DAN ALLEEN KOKEN EN ETEN

Bijbels-joodse gerechten op het menu

SMAKELIJKE SYMBOLIEK • Jaren geleden werd mij gevraagd of ik wilde koken voor de predikanten en kerkelijk werkers in Zoetermeer, die bijeenkomen in het zogeheten ministerie van voorgangers. Ik had toen net het boek Bijbels culinair van Han Wilmink aangeschaft en dacht dat het in deze setting wel zou passen om eens anders te koken dan de traditionele keuken. En dat werd gewaardeerd.

We hadden in die tijd bij de Perron­meetings op zondag in Oosterheem ook regelmatig een Maaltijd­meeting. Samen met de pionier in die tijd, Henk Boerman, bespraken we over welk Bijbelgedeelte hij een toespraak zou houden en ik zocht daar dan een passende maaltijd bij uit de Joodse keuken.

Met Pasen maakte ik bijvoorbeeld een eiergerecht dat teruggaat op de eerste eeuw na Christus. Het zit boordevol smaken en symboliek. Eieren, die staan voor dood naar leven. Lavas, dat aan het einde van de winter uit de dorre grond omhoogschiet, een prachtig beeld voor Pasen. Azijn, met de zure smaak van beproeving. Gekneusde pijnboompitten, die verwijzen naar de lijdende Jezus en honing dat verwijst naar de toekomst, die dankzij Pasen, zoet zal smaken. Naast het ‘bijbelse’ eten was het ook belangrijk om de tafels mooi op te maken. Mijn vrouw Petra is hier erg goed in en ze maakte hele tafels op met bloemen, kruiden, symbolen, voorzien van mooie teksten. Een heel werk, maar het werd erg gewaardeerd.

Han Wilmink zegt in de inleiding van zijn boek: ‘Een kenmerk van een religieuze maaltijd met de symboliek die daarin schuilt is dat hij verbindend werkt.’ En na vele jaren deze maaltijden op diverse plekken bereid te hebben kan ik dat alleen maar beamen. Want één van de leuke aspecten van de Joodse keuken is dat het meer is dan alleen koken en eten. Achter ieder recept gaat namelijk een verhaal schuil over plaatselijke tradities en het dagelijkse leven in steden en dorpen. Ik vertel dan ook bij iedere gang iets over de oorsprong van het gerecht en vaak zit daar ook een leuke anekdote bij. Vooral in het boek De Joodse keuken van Claudia Roden staan schitterende verhalen en heerlijke recepten verwerkt.
Wist je dat er in de Joodse Talmoed ook prachtige uitspraken staan over eten? Zoals deze:
‘Eet liever kruiden in een liefdevolle omgeving dan een vette os omringd door haat.’
Uiteraard was het volgens de Joodse voedselwetten ook belangrijk of iets koosjer was of niet. Vaak moest een rabbi uitsluitsel geven of een gerecht of kip koosjer was. Aangezien de kans groot was dat het antwoord ‘Dat is verboden!’ zou zijn, deed je er beter aan maar helemaal niets te vragen ...

• Fred Cammeraat
OOSTERKERK EN PERRON OOSTERHEEM