Bewust leven

Leef met volle teugen

INTERVIEW • In dit novembernummer van Kerk in Zoetermeer staat gedenken centraal. We denken met bijzondere herinneringen aan de mensen die ons zijn ontvallen, korter of langer geleden. Ter voorbereiding hebben we in de redactie een intensief gesprek gevoerd. We kwamen op het punt dat we naast het terugkijken en het herinneren ook aandacht willen besteden aan ‘bewust leven’. Zorgen voor bijzondere herinneringen in het hier en nu en die vasthouden.

Voor mij neemt muziek een heel belangrijke plaats in bij gedenken. Muziek helpt mij om gevoel te ervaren en te bezingen. Het helpt om iets dat zo zwaar is draaglijker te maken en een plek te geven. Om die reden gaat dit artikel over het lied: ‘Leef met volle teugen.’ Een afscheidslied dat is geschreven en gezongen door Elbert Smelt en Kinga Bán in 2019. Kinga was toen al zeven jaar ernstig ziek en had niet lang meer te leven. Ik sprak Elbert over het ontstaan van het nummer en hoe hij die tijd heeft beleefd. Het was duidelijk dat Kinga niet lang meer onder ons zou zijn en Elbert had behoefte aan een afscheidslied. Hij startte zelf met het schrijven van het eerste couplet.

Op de drempel van het leven
Staar ik naar de horizon
Voel me plompverloren en verlegen
Dat ik sterk ben en gezond
Want jij bent ziek en ik begrijp het niet
Ik zou willen dat je hier blijven kon

Hij vertelt daar over hoe moeilijk het voor hem is om omstander te zijn bij een sterfbed, over het ongemak dat dit met zich meebrengt. Het geeft een gevoel van machteloosheid en je wilt zoveel meer doen dan je kunt. Na dat eerste couplet heeft hij samen met zijn band Trinity een eerste aanzet gegeven voor de muziek. Daarmee is hij naar Kinga gegaan en de rest van het nummer hebben ze samen geschreven. Wat klein begon, werd steeds langer en kreeg verschillende muziekstijlen. Ze hebben het bewust zo gelaten: dit is hun afscheidslied. Op de vraag welke tekst in dit artikel geplaatst moet worden, antwoordt hij: ‘In ieder geval couplet 3.’

En God, die bijna nooit te vinden is
als je Hem moet hebben
Maar die soms toch,
juist als er niets meer lijkt te redden
Zichtbaar wordt als hier op aarde
tranen vallen van verdriet
Omdat er iets van waarde schuilt
in als we hier op aarde
Het niet meer weten,
niets anders kunnen
Dan maar bidden in een lied

We ervaren dit als christenen allemaal wel eens. Waar is God als we het moeilijk hebben? En vaak zien we pas later dat Hij er wel degelijk was en ons gedragen heeft. Ook couplet 2 wil hij graag terug laten komen.

Ben niet bang, alleen soms even
Maar dan zing ik mij er dwars doorheen
Voel me broos en moegestreden
Verlangend naar de overkant, alleen
Ik houd me vast aan alles
wat zo mooi is
En ik tel ze, de kostbare momenten

De tegenstelling die Kinga ervaarde zit hier zo diep in: ze wilde vasthouden aan het leven, haar gezin, de mooie dingen van het leven, maar tegelijkertijd verlangde ze ook naar de overkant. Ze was moe en verlangde naar God. Mensen die zelf ernstig ziek zijn of geweest zijn zullen dit waarschijnlijk wel herkennen. ‘Leef met volle teugen’ kreeg het lied als titel. Elbert vertelt dat Kinga echt een levensgenieter was. Dat was ze al voor de diagnose borstkanker, maar na de diagnose leefde ze heel bewust. Ze wilde nog allerlei dingen doen, voor zichzelf, maar ook zeker samen met haar gezin.

‘Leef met volle teugen’ is ten diepste waarheid geweest voor Kinga. De opnamedag van de video was de laatste keer dat Elbert en Kinga elkaar persoonlijk ontmoetten. Hij schrok toen ze aankwam: ze kon niet meer lopen, had moeite met balans houden en zat in een karretje. Voor de opname hebben ze eerst geproost met chocolademelk en samen gelachen en gehuild. Ze hebben hun vriendschap gevierd.

Persoonlijk vind ik het zo bijzonder en ook leerzaam: genieten van elkaar en een soort feestje vieren op een moment dat het leven menselijkerwijs gesproken zo zwaar is. In de video is ook zo goed voelbaar en zichtbaar dat Elbert en Kinga van elkaar genieten en zich tegelijkertijd bewust zijn van wat komen gaat. We willen aandacht geven aan ‘bewust leven’, schreef ik aan het begin van dit artikel. De manier waarop Elbert en Kinga deze laatste persoonlijke ontmoeting invulling hebben gegeven raakt voor mij echt die kern. Het refrein van hun lied mag uiteraard niet ontbreken. Een bijzondere opdracht aan ons allemaal.

Leef met volle teugen
Durf te leven met de dag
Glimlach elke morgen
Er is iets moois dat op je wacht

Helma Nieuwstad

Elbert Smelt is bekend van zijn band Trinity en was ook medeoprichter van de band Sela, die veel in kerken optreedt. In zijn tijd bij Sela zong hij veel samen met Kinga Bán en een bekend nummer is ‘Ik zal er zijn’. Zij zijn heel goede vrienden van elkaar geworden. Na de diagnose borstkanker heeft Kinga tot 2017 nog met de band opgetreden. Op 6 mei 2019 overleed zij op 37 jarige leeftijd. Het hele nummer is te beluisteren en te bekijken op: W youtube.com/watch ?v=y0PJE2k9MvI